Bệnh ghẻ là gì và đường lây truyền thế nào?
Bệnh ghẻ là một trong những bệnh truyền nhiễm thường gặp trong da liễu, do cái ghẻ gây ra, là loài ký sinh đặc hiệu ở người, chúng chỉ lây nhiễm cho người, không ký sinh ở động vật. Bình quân trên mỗi bệnh nhân ghẻ điển hình chỉ có 10-20 con cái ghẻ, thông thường chúng chỉ tồn tại một thời gian ngắn sau khi rời khỏi vật chủ. Cái ghẻ ký sinh ở lớp sừng biểu bì của da người, gây ra các bệnh ngoài da, đặc biệt dễ sinh trên người già yếu, nằm liệt giường dài ngày, thói quen vệ sinh kém. Đường lây truyền chủ yếu là tiếp xúc gần, ví dụ như dùng chung khăn tắm, ga trải giường, chăn, quần áo lót, v.v. Dễ xảy ra ở các cơ sở y tế, như trung tâm an dưỡng, cơ sở chăm sóc dài hạn, viện dưỡng lão, bệnh viện, v.v.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh ghẻ:
Sau khi xâm nhập vào da, con cái ghẻ sẽ tiếp xúc với tế bào sừng và tiết ra một số chất gây viêm nhiễm và kích hoạt phản ứng miễn dịch, khoảng 10~30 ngày sau trên da mới xuất hiện các nốt mẩn đỏ; khoảng thời gian từ khi nhiễm bệnh đến khi xuất hiện triệu chứng được gọi là giai đoạn cửa sổ, trong giai đoạn này có thể truyền bệnh cho người khác. Khi bị ghẻ sẽ rất ngứa, đặc biệt là từ nửa đêm đến gần sáng. Ban đêm khi đắp chăn hoặc khi tắm nước nóng sẽ càng ngứa hơn. Trên da xuất hiện nhiều loại sẩn, đốm, vảy nhỏ hoặc đốm sắc tố nhỏ, cùng với các nốt sần, vẩy da, rãnh ghẻ,… phân bố ở các vùng da có gấp nếp như kẽ ngón tay, lòng bàn tay, cổ tay, ngực, bẹn, bộ phận sinh dục, khuỷu tay, nách, v.v.
Có các triệu chứng trên cũng chưa chắc là bị ghẻ, nếu bạn có các triệu chứng trên, hãy mau chóng đến khoa Da liễu để khám và điều trị.
Phương pháp điều trị bệnh ghẻ:
Bệnh ghẻ có thể điều trị khỏi, chỉ cần kết hợp khử trùng quần áo và môi trường với dùng thuốc bôi ngoài thích hợp, thì về nguyên tắc chỉ cần điều trị 3 ngày là có hiệu quả. Trong thời gian điều trị, hằng ngày dùng xà bông để tắm gội, dùng bàn chải nylon mềm để cọ rửa da, tắm xong bôi thuốc khắp cơ thể từ cổ đến lòng bàn chân, đặc biệt là các chỗ nếp gấp da.
Các loại thuốc trị ghẻ phổ biến, cách dùng và những điều cần chú ý như sau:
- BC Cream/10g (Lindane): Trước khi bôi thuốc cần tắm gội sạch sẽ, dùng bàn chải mềm hoặc khăn bông chà cọ da, rửa sạch vùng da bị ghẻ để hang ghẻ mở ra, bôi thuốc khắp cơ thể từ cổ đến lòng bàn chân, đặc biệt là các kẽ ngón tay (ngón chân), cổ tay, nách, bộ phận sinh dục và các nếp gấp da; mặc quần áo sạch sau khi bôi thuốc. Lượng dùng: Mỗi ngày dùng 1~2 lần, sau khi bôi thuốc 1 tuần, cần tiến hành cạo da để đánh giá hiệu quả điều trị.
- Jaline lotion (Benzylbenzoate) 250 mg/ml 150ml: Bôi từ cổ đến lòng bàn chân, mỗi ngày bôi toàn thân 1 lần, bôi cả những vùng không có ổ bệnh; các vùng da hay bị bỏ quên gồm sau tai, nách, bộ phận sinh dục , rốn và kẽ móng tay; hôm sau tắm rửa sạch sẽ thuốc, lau khô người rồi bôi lại. Mỗi đợt điều trị khoảng 2~3 ngày, cách 1 tuần có thể lặp lại đợt điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Thuốc này có tính kích ứng, cần pha loãng 2-3 lần nếu bôi cho trẻ em.
- Lyclear dermal cream/Permethrin cream 5% 30g: Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị sử dụng Permethrin nồng độ 5% trong lâm sàng làm lựa chọn hàng đầu để điều trị bệnh ghẻ. Phương pháp điều trị cho người lớn: Thoa đều thuốc này lên vùng da từ cổ đến lòng bàn chân, bao gồm các nếp gấp và kẽ móng tay và móng chân, để từ 8~14 tiếng rồi dùng xà phòng để tắm sạch thuốc. Khuyến nghị tiến hành lặp lại sau 1~2 tuần.
- Ivermection 200ug/kg: Uống 1 liều là đủ, nếu cần có thể thêm 1 liều bổ sung trong vòng 10 đến 14 ngày. Khá an toàn; không nên sử dụng cho phụ nữ mang thai và trẻ em. Thuốc này khá an toàn với cơ thể người, nhưng có thể có các tác dụng phụ như đau đầu, ngứa, đau khớp và đau cơ, sốt, phát ban, sưng hạch và tăng bạch cầu ái toan.
Phòng ngừa và chăm sóc tại nhà:
- Cái ghẻ rời khỏi da khoảng hai tuần thì sẽ chết hết. Do đó, chỉ cần đem tất cả quần áo, ga trải giường, chăn, vỏ chăn, gối… mà người bệnh đã thay ra bỏ vào túi ni lông buộc lại để trong hai tuần, cái ghẻ sẽ tự chết, sau đó có thể giặt sạch và sử dụng tiếp. Cái ghẻ không thể sống quá 5 phút trong môi trường nhiệt độ trên 60°C, vì vậy quần áo, chăn ga có thể được giặt nóng và sấy khô hoặc là (ủi).
- Bệnh này thường lây qua tiếp xúc gần trực tiếp hoặc lây qua chăn mền, vì vậy những người ở cùng cần chú ý áp dụng biện pháp cách ly thích hợp.
- Không dùng chung các thiết bị tắm gội và vệ sinh với người bị ghẻ.
- Duy trì vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường sạch sẽ, có thể giảm cơ hội sinh sản của cái ghẻ.
- Trong thời gian điều trị cần tiến hành cách ly, tránh tiếp xúc với đám đông.
The text was translated by UNIVERSAL LINK CO., LTD.